Hipotezy badawcze
Znaczenie cech temperamentalnych uwidacznia się w sytuacjach o ekstremalnej wartości stymulacyjnej, czyli stresowych. Dlatego też poziom wykonania zadań w sytuacji stresu powinien być zróżnicowany u osób o różnym natężeniu cech temperamentu. Na tej podstawie można spodziewać się zaistnienia opisanych poniżej związków.
HIP. 1. Istnieje związek między reaktywnością emocjonalną, a odpornością na stres mierzony poziomem wykonania zadania.
Zgodnie z RTT w sytuacji, gdy wymagania stawiane jednostce mają wysoką wartość stymulacyjną, stan stresu wystąpi głównie u jednostek wysoko reaktywnych. Jednostki bardziej reaktywne cechują się mniejszą odpornością na stres, przy czym odporność rozumie się jako zdolność do sprawnego działania i podejmowania adekwatnych decyzji, mimo działania czynników stresowych. Można z dużym prawdopodobieństwem przyjąć, że osoby reaktywne w trudnej (stresowej) sytuacji przejawiają większą skłonność do napięć i pobudzeń emocjonalnych (odczuwają negatywne emocje), wykazując tym samym mniejsze zdolności przystosowawcze (Strelau, 1974).
Jeżeli wymagania stawiane jednostce będą posiadały wysoką wartość stymulacyjną, stan stresu wystąpi u jednostek wysoko reaktywnych, co będzie się wyrażało w obniżeniu poziomu wykonania zadań, w porównaniu z poziomem wykonania tego samego zadania przez osoby nisko reaktywne pod wpływem wymagań silnie stymulujących (Strelau, 1985).
Powinna więc wystąpić istotna statystycznie korelacja pomiędzy reaktywnością emocjonalną a poziomem wykonania zadania pod wpływem stresu.
HIP. 2. Istnieje związek między wrażliwością sensoryczną, a odpornością na stres mierzony poziomem wykonania zadania.
Wspomniane przeze mnie wcześniejsze badania, które traktowały reaktywność jako cechę składającą się z wrażliwości i odporności zakładały, że osoby wysoko reaktywne to takie, których mechanizm fizjologiczny wzmacnia stymulację. Mają one niski próg wrażliwości, Dla nich określona sytuacja będzie miała wyższą wartość stymulacyjną w porównaniu z jednostkami nisko reaktywnymi (z wysokim progiem wrażliwości). Z tego też stwierdzenia wynika fakt, że sytuacje silnie stymulujące, które nie wywołują stanu stresu u osób nisko reaktywnych (posiadających dużą potrzebę stymulacji), wywołują taki stan u osób wysoko reaktywnych (z niską potrzebą stymulacji o niskim progu wrażliwości).
Tak więc osoby o niskim progu wrażliwości sensorycznej są narażone na większy stres w sytuacji badania. Zwiększenie nasilenia bodźców powoduje u osób z dużą wrażliwością większy poziom stresu niż u osób z niską wrażliwością. Większy poziom stresu może objawiać się obniżeniem poziomu wykonania zadania. Dlatego też założyć można istnienie związku pomiędzy wrażliwością sensoryczną a poziomem wykonania zadania pod wpływem stresu.
HIP. 3. Istnieje związek między wytrzymałością, a odpornością na stres mierzony poziomem wykonania zadania.
Wytrzymałość rozumiana jest jako zdolność do adekwatnego reagowania w sytuacji wymagającej długotrwałej lub wysoko stymulującej aktywności w warunkach silnej stymulacji. Osoby o dużej wytrzymałości to osoby, które dobrze radzą sobie w trudnych sytuacjach, potrafią pracować w niekorzystnych warunkach długo oraz intensywnie. Sytuacja badania skonstruowana jest tak, iż badani wykonują zadanie w sytuacji, w której mierzona jest zarówno szybkość jego wykonania, jak i ilość popełnianych błędów. Stres wywołany jest poprzez zmianę tempa pojawiania się bodźców, aż do momentu, kiedy prawidłowe (adekwatne) reagowanie na wszystkie pojawiające się bodźce staje się niemożliwe. Dodatkowo badanie jest wieloetapowe i dość długotrwałe.
Założyć więc można istnienie związku między wytrzymałością jednostki a poziomem wykonania zadania pod wpływem stresu.
HIP. 4. Istnieje związek między aktywnością a odpornością na stres mierzony poziomem wykonania zadania.
Aktywność według RTT jest cechą, która pozwala człowiekowi regulować wartość stymulacyjną własnego zachowania i sytuacji zewnętrznych. Umożliwia ona zaspokajanie indywidualnego zapotrzebowania na stymulację. Wysoka aktywność oznacza tendencję do podejmowania zachowań o dużej wartości stymulacyjnej, lub do zachowań dostarczających silnej stymulacji zewnętrznej (Strelau, 1998). Tak więc można przypuszczać istnienie związku aktywności z odpornością na stres. Osoby o wysokim poziomie aktywności, jako cechy temperamentu powinny lepiej radzić sobie z wykonywaniem zadań pod wpływem stresu.
HIP. 5. Istnieje związek między żwawością a odpornością na stres mierzony poziomem wykonania zadania.
Żwawość, to cecha pozwalająca na łatwą zmianę zachowania jednostki w odpowiedzi na zmiany warunków zewnętrznych oraz pozwalająca jednostce na szybkie reagowanie. Test mierzący odporność na stres reaktywny DG wymaga od jednostki umiejętności zmiany tempa pracy, jak i szybkiego reagowania na pojawiające się szybko po sobie bodźce świetlne. Intuicyjnie można oczekiwać, że zaistnieje związek między żwawością oraz odpornością na stres mierzony ilością reakcji prawidłowych i błędnych.
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.